TARCZA ANTYKRYZYSOWA W OBSZARZE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Z dniem 31 marca 2020 roku weszły w życie zmiany Ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „Ustawa”). Przepisy te są tez nazywane „Tarczą Antykryzysową”, bowiem zawierają rozwiązania prawne, które mają ułatwiać funkcjonowanie w tym trudnym czasie.

Regulacje zawarte z Ustawie dotyczą między innymi obszaru Zamówień Publicznych.

ZAMÓWIENIA NA USŁUGI LUB DOSTAWY NIEZBĘDNE DO PRZECIWDZIAŁANIA COVID-19

Na początek należy wskazać, że Ustawa wprowadziła uproszczenia dotyczące dokonywania zakupów w części związanej z przeciwdziałaniem COVID-19. Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 Ustawy, Do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Krótko mówiąc, chodziło o to, żeby przy dokonywaniu zakupów, które są potrzebne „na już” (np.  maseczki ochronne, kombinezony, ale też wszystkie inne niezbędne do przeciwdziałania COVID-19), Zamawiający nie był związany procedurą określoną w Prawie Zamówień Publicznych (dalej jako: „PZP”) i mógł działać szybciej.

PZP nie stosuje się też do zamówień udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, Polski Fundusz Rozwoju Spółka Akcyjna lub regionalne fundusze rozwoju, związanych z realizacją:

1) zadań dotyczących obsługi funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych na podstawie przepisów odrębnych oraz związanych z realizacją programów rządowych lub innych programów realizowanych ze środków publicznych, lub

2)  zadań związanych z wykorzystaniem środków pochodzących z takich funduszy

–  które dotyczą instrumentów wsparcia niezbędnych do przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym wystąpienia COVID-19.

Przepisów o zamówieniach publicznych nie stosuje się też do zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w związku z realizacją zadań związanych z ustalaniem prawa lub wypłatą świadczenia postojowego (art. 15zza Ustawy).

CO Z UMOWAMI, KTÓRE ZOSTAŁY ZAWARTE WCZEŚNIEJ?

Zmiany wprowadzone nowelą z 31 marca 2020 roku, dotyczą też umów, które już obowiązują. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że sytuacja, z którą się obecnie przyszło nam wszystkim zmierzyć może wpływać na realizację umów, które były zawierane w okresie, kiedy nikt nie brał pod uwagę, że może wystąpić taka sytuacją, jaką mamy teraz. Dlatego też, w treści Ustawy, znalazły się pewne regulacje, które stanowią odstępstwo od zapisów ustawy PZP.

Przede wszystkim trzeba przytoczyć treść regulacji zawartych w art. 15 r Ustawy. Wedle tych przepisów, strony mają obowiązek poinformować się nawzajem, o tym, jaki wpływ miało wystąpienie COVID-19 na należyte wykonanie Umowy ( o ile oczywiście miało to lub może mieć  jakikolwiek wpływ).

W sytuacji, gdy Strona twierdzi, że wystąpienie COVID-19 miało wpływ na należyte wykonanie Umowy, powinna to wykazać, przedkładając kontrahentowi stosowne oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć na przykład:

1)      nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;

2)      decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;

3)      poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2 Ustawy;

4)      wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;

5)      okoliczności, o których mowa w pkt 1–4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.

Obie Strony mogą żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów, potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy. Następnie, strony powinny przekazać sobie swoje stanowisko wraz z uzasadnieniem odnośnie wpływu przedstawionych okoliczności na należyte wykonanie umowy w terminie 14 dni od otrzymania stosownych dokumentów .

Jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia dotyczące kar umownych lub odszkodowań z tytułu odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie z powodu oznaczonych okoliczności, stanowisko, o którym mowa, powinno  zawierać także argumentacje dotyczącą ewentualnego wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na zasadność ustalenia i dochodzenia tych kar lub odszkodowań, lub ich wysokość.

Jeżeli, w oparciu o powyższe, Zamawiający uzna, że przedstawione przez Wykonawcę okoliczności wpływają lub mogą wpłynąć na należyte wykonanie Umowy, może w uzgodnieniu z Wykonawcą, dokonać zmiany zawartej Umowy, w szczególności przez:

1)  zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,

2)  zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,

3)  zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy

– o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.

Gdyby natomiast okazało się, że założenia pierwotnej Umowy są dla Wykonawcy korzystniejsze, wówczas należy stosować te postanowienia, z tym jednak wyjątkiem, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, o których mowa, nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy.

Wykonawca i podwykonawca, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie łączącej ich umowy, która jest związana z wykonaniem zamówienia publicznego lub jego części, uzgadniają odpowiednią zmianę tej umowy, w szczególności mogą zmienić termin wykonania umowy lub jej części, czasowo zawiesić wykonywanie umowy lub jej części, zmienić sposób wykonywania umowy lub zmienić zakres wzajemnych świadczeń.

Jeżeli dojdzie do zmiany umowy głównej w części dotyczącej  zamówienia powierzonego podwykonawcy, wówczas Wykonawca i podwykonawca, uzgadniają adekwatną do tej zmiany modyfikację łączącej ich umowy, przy czym w tym przypadku obowiązuje zasada, że sytuacja podwykonawcy nie może być mniej korzystna niż sytuacja wykonawcy.

DYSCYPLINA FINANSÓW PUBLICZNYCH, PRZEPISY KARNE I ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z INNYCH TYTUŁÓW.

Stosownie do treści Ustawy (art. 15 s Ustawy), pewnego rodzaju „zaniechania”, które normalnie traktowane by były jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych czy przestępstwa, nie są obwarowane w tych szczególnych okolicznościach sankcjami. Chodzi o nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy, należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, jak też dokonanie zmiany Umowy (oczywiście na warunkach opisanych powyżej, tj. w trybie art. 15r Ustawy).

Opisane wyżej czynności (nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy, należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19, jak tez dokonanie zmiany Umowy, na warunkach opisanych art. 15 r Ustawy) nie stanowią naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Co więcej, działanie z zachowaniem przepisów, o których mowa znosi ewentualną możliwość pociągnięcia osoby, która dopuszcza się takiego działania lub zaniechania do odpowiedzialność za przestępstwa, o którym mowa w art. 296 § 1–4 Kodeksu Karnego (art. 15 t Ustawy). Chodzi o tzw. nadużycie zaufania jako przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu.

Takie działanie lub zaniechanie, wyłącza też możliwość pociągnięcia członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatora do odpowiedzialności odszkodowawczej wobec Spółki, o której mowa w art. 293 § 1 albo art. 483 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.

W RAZIE DODATKOWYCH PYTAŃ LUB WĄTPLIWOŚCI, ZACHĘCAMY DO KONTAKTU Z NASZĄ KANCELARIĄ.

JEŻELI ZAPREZENTOWANE TREŚCI OKAZAŁY SIĘ DLA PAŃSTWA PRZYDATNE LUB CIEKAWE, ZAPRASZAMY DO POLUBIENIA NASZEGO PROFILU NA FACEBOOK’U I LINKEDIN.