Małżonek, który dobrowolnie wyprowadził się ze wspólnego domu, nie może dochodzić wynagrodzenie za „korzystanie ponad udział” przez drugiego z małżonków.

Małżonek, który dobrowolnie wyprowadził się ze wspólnego domu, nie może dochodzić wynagrodzenie za „korzystanie ponad udział” przez drugiego z małżonków.

Do takich wniosków doszedł Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 24 stycznia 2023 roku sygn. akt II CSKP 490/22.

Co do zasady, aż do podziału majątku po rozwodzie (lub po ustanowieniu rozdzielności majątkowej), małżonkowie mogą korzystać z całego majątku wspólnego (dorobkowego).  Zgodnie bowiem z treścią art. 206 Kodeksu Cywilnego, „Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.”

Jednocześnie, współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 KC w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 lub art. 225 KC

Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę kasacyjną złożoną w postępowaniu dotyczącym podziału majątku wspólnego uznał, że małżonek, który dobrowolnie się wyprowadził i nie korzystał ze wspólnej nieruchomości, nie może dochodzić skutecznie wynagrodzenia za „korzystanie ponad udział”, tj.  za to, że drugi z małżonków korzystał z niej na zasadzie wyłączności.

W ocenie Sądu istotne jest ustalenie, czy małżonek wyprowadzający się, manifestował wprost wolę współposiadania domu, a jeżeli tak, to czy drugi z małżonków mu to uniemożliwiał. Tylko w takim przypadku, zdaniem Sądu Najwyższego, można by rozważać przyznanie takiego wynagrodzenia.

W ocenie Sądu, „o bezprawności działania współwłaściciela uzasadniającej żądanie wynagrodzenia na podstawie art. 224 § 1 k.c. lub art. 224 § 2 w związku z art.  225 k.c. można mówić jedynie wtedy, gdy z naruszeniem art. 206 k.c. pozbawił lub nie dopuścił innego współwłaściciela do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej. Samo zatem stwierdzenie, że z przedmiotu współwłasności korzysta wyłącznie jeden współwłaściciel nie oznacza jeszcze, iż działa on z przekroczeniem uprawnień wynikających z art. 206 k.c.”

Jednocześnie Sąd wskazał, że mimo iż naturalną decyzją  jest wyprowadzka jednego z małżonków  po rozwodzie, to naturalność takiego postępowania nie oznacza jednak jeszcze, że uzasadnia ono nałożenie na drugiego z małżonków obowiązku zapłaty wynagrodzenia za korzystanie ponad udział. Tym samym, tak długo jak mieszkający w domu małżonek nie uniemożliwia drugiej stronie  współposiadania i korzystania z nieruchomości, tak długo brak jest podstaw do  żądania  zapłaty wynagrodzenia na zasadach, o których mowa powyżej.